Daraasad cusub oo Jaamacadda Minnesota samaysay ayaa lagu ogaaday in shaqaalaha ku jira “shaqooyinka muhiimka ah” sida daryeelka caafimaadka, adeegga cuntada, iyo waxbarashada ay aad ugu nuglaayeen inay dhintaan labadii sano ee ugu horreeyay cudurka COVID-19.
Shaqaalaha ku jira shaqooyinka muhiimka ah sida daryeelka caafimaadka iyo adeegga cuntada ayaa aad ugu nuglaa inay dhintaan labadii sano ee ugu horreysay ee cudurka COVID-19 marka loo eego shaqaalaha kale, sida lagu sheegay daraasad cusub oo ka soo baxday Jaamacadda Minnesota.
Daraasadu waxay sidoo kale ogaatay in heerka dhimashada ee shaqaalaha laga tirada badan yahay ee ku jira shaqooyinka muhiimka ah ay aad ugu badan tahay. Daraasadu waxay kaga duwan tahay dhowr daraasad oo COVID-19 ah oo hore iyadoo la adeegsanayo nooca shaqada si loo ogaado dadka nugul, ayay tidhi Harshada Karnik, oo ah qoraaga hogaaminaya daraasadda.
Daraasadda, oo bishii hore lagu daabacay joornaalka Mareykanka ee Caafimaadka Dadweynaha, waxay eegtay “heerka dhimashada xad-dhaafka ah” ee shaqaalaha Minnesota ee haya “shaqooyinka muhiimka ah.” Cilmi-baarayaashu waxay raad-raaceen dhimashada dhammaan noocyada kala duwan, kaliya maaha dhimashada COVID, sababtoo ah masiibada ayaa saamaysay qaybaha kale ee nolosha iyo daryeelka caafimaadka ee wax ka geysan kara dhimashada.
Heerka dhimashada xad-dhaafka ah waxaa loola jeedaa “dhimashada ka badan waxa ay noqon karaan xaaladaha caadiga ah,” ayay tidhi Karnik, oo ah cilmi-baare ka shaqeeya Jaamacadda Minnesota, Kuliyada Caafimaadka Dadweynaha.
Daraasadu waxay is barbar dhigtay farqiga u dhexeeya heerarka dhimashada ee 2020 iyo 2021 iyo heerka dhimashada ee 2017 ilaa 2019, ka hor inta uusan COVID bilaaban.
Daraasadu waxay sidoo kale adeegsatay qeexida “shaqooyinka muhiimka ah” kuwaas oo laga soo xigtay Hay’adda Ilaalinta internetka, iyo badqabka Kaabayaasha dhaqaalaha si loo aqoonsado shaqooyinka muhiimka u ah ilaalinta kaabayaasha qaranka. Kuwaas waxaa ka mid ah shaqooyinka daryeelka caafimaadka, beeraha, warshadaynta cuntada, iyo adeegga cuntada, iyo kuwo kale.
Wadar ahaan, heerka dhimashada xad-dhaafka ah ee shaqaalaha muhiimka ah ee Minnesota waxay ahayd 3 dhimasho 10,000 qofba 2020 iyo 4.5 dhimasho ah 10,000 qofba 2021.
Shaqaalaha muhiimka ah ee laga tirada badan yahay, heerka dhimashada xad-dhaafka ah wuxuu ahaa 4.6 2020kii iyo 5.6 2021kii. Shaqaalaha cadaanka ah ee muhiimka ah, dhanka kale, waxay la kulmeen heerar dhimasho xaddhaaf ah oo gaaraysa 2.7 s 2020kii iyo 4.4 2021kii.
Farqiga ugu wayn ayuu ka jiray shaqaalaha gaadiidka iyo saadka ee 2021. Sannadkaas, shaqaalaha laga tirada badan yahay ee gaadiidka iyo saadka waxay la kulmeen heerka dhimashada xad dhaafka ah oo gaaraysa 11.6 dhimasho 10,000 ee shaqaale, halka shaqaalaha cadaanka ah ee isla gaadiidka iyo saadka ka shaqeeya uu ahaa 0.7 dhimasho 10,000 shaqaale ah.
Daraasadu waxay tirisay dhimashada dhammaan sababaha iyadoo la adeegsanayo shahaadooyinka dhimashada ee Waaxda Caafimaadka Minnesota iyo xogta dadweynaha ee Xafiiska Tirakoobka Mareykanka ee Sahanka Bulshada Mareykanka.
Karnik waxay sheegtay in daraasadda ay kujirto dhammaan dhimasahda sababtay dooniba haku timaadee, sababtoo ah dhammaan dhimashada COVID-19 si sax ah looma diiwaangelin sida dhowrkii bilood ee ugu horreeyay ee masiibada.
Waxay intaas ku dartay in arrimaha aan tooska ahayn ee COVID 19, sida buuxdhaafka isbitaalada, ay la micno tahay in dad badan oo la ildaran xanuunnada kale sida kansarka aan si sax ah loo dawayn maadaama ay isbitaaladu buuxdhaafeen.
Gobolka oo dhan, COVID-19 waa sababta saddexaad ee ugu dhimashada badan 2020 iyo 2021 ka dib kansarka iyo cudurrada wadnaha, sida laga soo xigtay Waaxda Caafimaadka ee Minnesota iyo Xarumaha Xakamaynta iyo Kahortagga Cudurrada ee Mareykanka.
Daraasadu ma baarin sababaha suurtagalka ah ee farqiga jinsiyadeed ee natiijooyinkeeda. Toddoba cilmi-baarayaal oo ka tirsan Jaamacadda Minnesota ayaa daraasaddan ka shaqaynayay lano sano.
